Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gorzowie Wlkp. w ramach ogólnokrajowego monitoringu prowadzi badania N min. w glebach na terenie m. in. województwa lubuskiego. W ramach tego monitoringu w wytypowanych punktach oznaczana jest zawartość form azotu mineralnego. Próbki gleby do badań pobierane są cyklicznie w okresach: wczesnowiosennym i jesiennym.
Próbki pochodzą ze 122 stałych punktów położonych na terenie całego województwa lubuskiego z czego 89 stanowią grunty orne a pozostałe 32 łąki i pastwiska.
Poniżej w tabelach 1,2 i 3 przedstawiono wyniki analiz z pobranych w 2010 roku próbek dla województwa lubuskiego i jego powiatów.
Tabela 1. Zawartość azotu mineralnego w próbkach glebowych w woj. lubuskim (grunty orne).
| Warstwa gleby w cm | Kategoria agronomiczna gleby | Wiosna Suma Nmin. w kg/ha | Wiosna średnia Nmin. w kg/ha |
| 0 – 60 | b. lekka | 24,0 – 577,8 | 165,8 |
| lekka | 23,4 – 370,5 | 88,5 | |
| średnia | 23,4 – 295,2 | 82,2 | |
| ciężka | 102,6 – 190,3 | 113,9 | |
| 0 – 90 | b. lekka | 35,0 – 625,7 | 78,7 |
| lekka | 35,4 – 461,6 | 115,2 | |
| średnia | 35,1 – 307,2 | 95,7 | |
| ciężka | 123,8 – 278,1 | 136,6 |
Tabela 2. Zawartość azotu mineralnego w próbkach glebowych w woj. lubuskim (łąki i pastwiska).
| Warstwa gleby w cm | Kategoria agronomiczna gleby | Wiosna Suma Nmin. w kg/ha | Wiosna średnia Nmin. w kg/ha |
| 0 – 60 | b. lekka | 24,0 – 277,5 | 107,4 |
| lekka | 42,7 – 92,7 | 76,0 | |
| średnia | 50,4 – 79,2 | 59,9 | |
| ciężka | 44,5 – 44,5 | 44,5 | |
| 0 – 90 | b. lekka | 36,0 – 363,4 | 139,3 |
| lekka | 55,4 – 155,8 | 115,8 | |
| średnia | 51,8 – 88,7 | 74,0 | |
| ciężka | 68,3 – 68,3 | 68,3 |
Tabela 3. Zawartość azotu mineralnego w próbkach glebowych w powiatach woj. lubuskiego (grunty orne, łąki i pastwiska).
| Powiat | Warstwa gleby w cm | Kategoria agronomiczna gleby | Wiosna Suma Nmin. w kg/ha | Wiosna średnia Nmin. w kg/ha |
| gorzowski | 0 – 60 | b. lekka | 35,0 – 277,5 | 100,6 |
| lekka | 50,4 – 85,6 | 60,5 | ||
| średnia | – | – | ||
| ciężka | – | – | ||
| krośnieński | 0 – 60 | b. lekka | 24,0 – 171,0 | 63,0 |
| lekka | 23,7 – 171,5 | 79,3 | ||
| średnia | 23,4 – 23,4 | 23,4 | ||
| ciężka | – | – | ||
| międzyrzecki | 0 – 60 | b. lekka | 26,3 – 130,5 | 75,5 |
| lekka | 61,2 – 93,1 | 77,2 | ||
| średnia | 41,4 – 41,4 | 41,4 | ||
| ciężka | 162,9 – 162,9 | 162,9 | ||
| nowosolski | 0 – 60 | b. lekka | 27,3 – 150,0 | 98,8 |
| lekka | 92,7 – 126,9 | 109,8 | ||
| średnia | 54,0 – 57,1 | 55,6 | ||
| ciężka | 190,3 – 190,3 | 190,3 | ||
| słubicki | 0 – 60 | b. lekka | 24,0 – 415,4 | 179,4 |
| lekka | 55,4 – 178,6 | 123,0 | ||
| średnia | 61,2 – 295,2 | 178,2 | ||
| ciężka | 44,5 – 102,6 | 73,6 | ||
| strzelecko-drezdenecki | 0 – 60 | b. lekka | 24,4 – 390,5 | 118,2 |
| lekka | 31,0 – 55,8 | 43,4 | ||
| średnia | 50,4 – 50,4 | 50,4 | ||
| ciężka | – | – | ||
| sulęciński | 0 – 60 | b. lekka | 48,7 – 491,8 | 206,2 |
| lekka | 23,7 – 92,3 | 58,0 | ||
| średnia | 141,3 – 141,3 | 141,3 | ||
| ciężka | – | – | ||
| świebodziński | 0 – 60 | b. lekka | 23,7 – 55,7 | 39,7 |
| lekka | 23,4 – 117,0 | 55,9 | ||
| średnia | 79,2 – 79,2 | 79,2 | ||
| ciężka | – | – | ||
| zielonogórski | 0 – 60 | b. lekka | 25,3 – 135,7 | 68,2 |
| lekka | 43,7 – 49,1 | 46,4 | ||
| średnia | 72,0 – 180,0 | 126,0 | ||
| ciężka | – | – | ||
| żagański | 0 – 60 | b. lekka | 42,3 – 577,8 | 193,0 |
| lekka | 78,7 – 78,7 | 78,7 | ||
| średnia | – | – | ||
| ciężka | – | – | ||
| żarski | 0 – 60 | b. lekka | 24,0 – 141,0 | 59,4 |
| lekka | 370,5 – 370,5 | 370,5 | ||
| średnia | 68,9 – 68,9 | 68,9 | ||
| ciężka | – | – | ||
| Wschowski | 0 – 60 | b. lekka | 30,9 – 141,7 | 86,3 |
| lekka | – | – | ||
| średnia | – | – | ||
| ciężka | – | – |
Badania przeprowadzone w 2010 roku wykazały duże zróżnicowanie Nmin. w glebach województwa lubuskiego, przy czym wyraźnie większe zróżnicowanie zaobserwować można było na gruntach ornych a mniejsze na łąkach i pastwiskach. Zwrócenie uwagi na zawartości Nmin. w glebie również z powodów czysto rolniczych (racjonalnie prowadzona produkcja) jest bardzo istotne. Podane w tabelach wartości Nmin. należy generalnie uznać za wysokie i powinny one stać się przyczynkiem dla producentów rolnych do wykonania testu Nmin. w celu zoptymalizowania nawożenia tym pierwiastkiem. Biorąc pod uwagę wyniki takiego testu można precyzyjnie ustalić (dokonać korekty) dawki N/ha i często bez straty wysokości plonu obniżyć je nawet do 50%. Warto więc taki test wykonać wczesną wiosną przed wejściem z uprawą. Dawki nawozów powinny zabezpieczać potrzeby pokarmowe roślin a zastosowanie nawozów powinno następować w okresach przed maksymalnym zapotrzebowaniem roślin na azot. Wykorzystując znajomość zawartości Nmin. w glebie wczesną wiosną oraz dane z tabeli 4 można dokonać korekty planowanej dawki nawozów azotowych.
Tabela 4. Ocena zawartości Nmin. (kg/ha) w glebie do głębokości 60 cm wczesną wiosną.
| Kategoria agronomiczna gleby | Zawartość Nmin. | ||||
| Bardzo niska | Niska | Średnia | Wysoka | Bardzo wysoka | |
| bardzo lekka | do 30 | 31 – 50 | 51 – 70 | 71 – 90 | Pow. 90 |
| lekka | do 40 | 41 – 60 | 61 – 80 | 81 – 100 | Pow.100 |
| średnia i ciężka | do 50 | 51 – 70 | 71 – 90 | 91 – 100 | Pow.100 |
Przedstawione powyżej działania stanowią jeden z rozsądniejszych sposobów racjonalnego nawożenia azotem.
mgr inż. Andrzej Krzywiecki
Okręgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza
w Gorzowie Wlkp.